Πυλές Καρπάθου: H Ιστορία του Χωριού Μας

IΣΤΟΡΙΚΑ

Η Κάρπαθος, το πανέμορφο και χιλιοτραγουδισμένο νησί των Δωδεκανήσων, στη νοτιοανατολική άκρη του Αιγαίου, είναι γνωστή από τα πρωτοϊστορικά χρόνια.

Ένα από τα 12 χωριά της, είναι και οι Πυλές. Το μικρότερο, πληθυσμιακά, χωριό, κτισμένο στη δυτική πλευρά του νησιού, με πανοραμική θέα προς τη γειτονική ιστορική νήσο Κάσο και τα βουνά της Σητείας. Είναι κυριολεκτικά πνιγμένο στο πράσινο των πολλών περιβολιών του και κάθε δειλινό, απολαμβάνεις απ’ εδώ ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα!

Το χωριό μας πρωτοκατοικήθηκε τον 17ο αιώνα από πρόσφυγες, που έφυγαν από τα παράλια του νησιού, όπου κατοικούσαν αρχικά, για ν’ αποφύγουν τους πειρατές, που λυμαίνονταν τα νησιά του Αιγαίου. Σ’ αυτούς προστέθηκαν κατά την Επανάσταση του 1821 και πολλοί φυγάδες από τη γειτονική Κρήτη και τη μαρτυρική Κάσο.

Τό χωριό μας ακολούθησε την τύχη της Καρπάθου (τουρκική, ιταλογερμανική κατοχή), αντιστάθηκε γενναία στους κατακτητές, πήρε μέρος στους απελευθερωτικούς αγώνες, γεύτηκε κι αυτό από τους πρώτους τη χαρά της απελευθέρωσης (1944) και της ενσωμάτωσης (1947) με τη Μητέρα Ελλάδα!

Στο Κοιμητήριο του χωριού είναι θαμμένος ο Ιερολοχίτης Λοχίας Κωνσταντίνος Ψιλλής, από τη Χίο, που σκοτώθηκε από οβίδα στο Προνί.

Οι Πυλιάτες σκορπίστηκαν στα πέρατα της Γης. Φίλεργοι, καθώς είναι, πρόκοψαν και ευδοκίμησαν, όπου κι αν πήγαν. Πάντοτε, όμως, αγαπούν κι επισκέπτονται το χωριό τους. Ενισχύουν κάθε κοινωφελές έργο κι ενδιαφέρονται για την πρόοδό του.

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΙΟΥ

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές, για την ονομασία του χωριού μας.

Υπήρχαν κάποιες πύλες (πόρτες) ή το χωριό ήταν πύλη (πέρασμα, είσοδος), που ένωνε τα χωριά της βόρειας ζώνης με την κάτω και τη νότια Κάρπαθο.

Υπήρχε -και υπάρχει- πολύς πηλός. (γραφή με -η: Πηλές)

Υπήρχαν σπηλιές και κατέληξε η λέξη να γίνει Πηλές.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Οι Πυλές, φημισμένες για τους πολλούς και καλούς Δασκάλους που έβγαζαν, πήραν την επωνυμία: “το χωριό των Δασκάλων”. Το 1908, με έξοδα της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, αγοράζεται και το 1925 ανοικοδομείται εκ θεμελίων το σχολικό κτίριο, στο οποίο στεγάζεται το τριθέσιο στην αρχή, διθέσιο μετά και τελικά μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο. Το σχολικό κτίριο έπαθε ζημιές με τους σεισμούς, ανοικοδομήθηκε και πάλι ολοκληρωτικά το 1994 κι από τότε στεγάζεται εκεί το Κοινοτικό Γραφείο και το Κοινοτικό Ιατρείο.

Το 1985 κτίστηκε το νέο σχολικό κτίριο, σε ιδιόκτητο κοινοτικό οικόπεδο, στην άκρη του χωριού. Είναι ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό κέντρο, άριστα εξοπλισμένο με όλα τα σύγχρονα ηλεκτρονικά εκπαιδευτικά μέσα. Στη διδασκαλία εφαρμόζονται πρωτότυπα εκπαιδευτικά προγράμματα με τη χρήση 8 ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Στο Σχολείο μας πρωτοεφαρμόστηκε το πρωτοποριακό πρόγραμμα “ΛΟΓΟΜΑΘΕΙΑ”(1993) και εγκαινιάστηκε το ΔΙΚΤΥΟ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ “ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ” (1995).

Το Σχολείο συμμετέχει στο παγκόσμιο περιβαλλοντικό πρόγραμμα GLOBE-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (1997) και σε πρόγραμμα για την προστασία της μεσογειακής φώκιας.

Το 1998 αδελφοποιήθηκε με το Δημοτικό Σχολείο Πύλας Λάρνακας της Κύπρου, με το οποίο κι αναπτύσσεται μια αξιόλογη συνεργασία.

Το 1980 με δαπάνες του αειμνήστου συγχωριανού μας Γεωργίου Ν. Γρίβα, του Κουσουρελακείου Ιδρύματος και των απανταχού της Γης συγχωριανών και φίλων του χωριού μας, κτίστηκε, εξοπλίστηκε και λειτουργεί υποδειγματικά η διώροφη Βιβλιοθήκη του Σχολείου μας.

Ο ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ

Τον Οκτώβριο του 1989, ιδρύθηκε ο Μαθητικός Συνεταιρισμός του Σχολείου, με σκοπό να δοθούν στα παιδιά ευκαιρίες για δημιουργική απασχόληση, για συνεργασία και αυτοδιαχείριση, πνευματική ανάπτυξη και καλλιέργεια. Με τα πρωτοποριακά και πρωτότυπα προγράμματά του προσφέρει στους νέους του νησιού μας, μιαν άλλη ποιότητα ζωής. Στο μέχρι τώρα διάστημα της λειτουργίας του οργανώθηκαν και λειτούργησαν: βιβλιοθήκη με 3.500 τόμους, έκδοση εφημερίδας, εργαστήρια, οικολογικές δραστηριότητες, χορευτική και θεατρική ομάδα, σχολή γονέων, εκδρομές, λογοτεχνικά αφιερώματα και επισκέψεις συγγραφέων κι ένα πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων.

ΝΑΟΙ - ΕΞΩΚΛΗΣΙΑ

Ο Κεντρικός Ναός του χωριού μας είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Κτίστηκε το 1859. Το 1917 προστέθηκε ο γυναικωνίτης. Το 1945 κτίστηκε το Εκκλησιαστικό Μέγαρο και το Εκκλησιαστικό Ελαιοτριβείο. Το 1972 αντικαταστάθηκε το παλιό καμπαναριό, λόγω των ζημιών από τους σεισμούς. Το τέμπλο του Ναού κοσμούν 5 μεγάλες εικόνες, έργο του αγιογράφου “Ιωάννου του Κρητός”. Την τελευταία δεκαετία, με την καθοδήγηση του Σεβ. Μητροπολίτη μας κ.κ.Αμβροσίου, ο Ναός ανακαινίστηκε και εξωραΐστηκε ολοκληρωτικά και το 1997 άρχισε η βυζαντινή αγιογράφησή του.

Ο Προστάτης και Πολιούχος του χωριού μας είναι ο Τίμιος Σταυρός, εξαιτίας της θαυματουργικής εύρεσης του Σταυρού, σε βάτους, δίπλα από την κεντρική πηγή με το γάργαρο νερό. Στον τόπο αυτό κτίστηκε ένα μικρό εκκλησάκι ενώ το 1965 οικοδομήθηκε το σημερινό καλαίσθητο παρεκκλήσιο. Κάθε χρόνο τελείται λαμπρή πανήγυρη, με αρχιερατική Θεία Λειτουργία και τη συμμετοχή πλήθους προσκυνητών απ’ όλα τα χωριά.

Στο χωριό μας υπάρχουν και λειτουργούνται ανελλιπώς 18 εξωκλήσια.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΟΜΟΡΦΙΕΣ

Πολλά ειδυλλιακά τοπία μπορεί καθένας να δει στις Πυλές, για να ξεκουραστεί το μάτι του και η ψυχή του! Καταπράσινα περιβόλια! Κατάφυτες πλαγιές με πεύκα! Όμορφες παραλίες για μπάνιο και μέρη για ψάρεμα! Το φαράγγι της Φλασκιάς! Την πηγή της Πούντας με το ιαματικό νερό! Μικρές ξενοδοχειακές μονάδες κι εστιατόρια λειτουργούν στην Αδεια.

Ευχαριστούμε πολυ τον Πάτερ Καλλίνικο και τον Μαθητικό Συνεταιρισμό του Δημοτικού μας σχολείου για την ευγένικη χορηγεία του κειμένου αυτού από το site του Δημοτικού Σχολείου του χωριού μας.

Το κείμενο αυτό αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του Μαθητικού Συνεταιρισμού του σχολείου μας.